Aromaterapia cz. II

W części pierwszej artykułu przedstawiony został krótki rys historyczny tej dziedziny naukowej, podana została ogólna definicja i podstawowe wskazówki dotyczące aromaterapii zawarte w tzw. dekalogu. Obecnie przejdziemy do rodzajów i sposobów jej stosowania. Najprostszym sposobem, zarazem najpopularniejszym i najwygodniejszym aromaterapeutycznym jest inhalacja. Przy zastosowaniu kominków aromaterapeutycznych, w których ciepło z podgrzewacza (najczęściej umieszczanej świeczki) powoduje wydzielanie się aromatów umieszczonych w miseczce nad nim. Miseczkę wypełniamy wodą, do której wlewamy 5-10 kropli olejku lub odpowiednio dobranej mieszanki, maksymalnie pięciu różnych olejków eterycznych. Podgrzewanie tak przygotowanej mieszanki powoduje jej odparowanie i rozproszenie w powietrzu, które przebywając w tym pomieszczeniu wdychamy.

Bardziej intensywną formą aromaterapii przez powietrze jest sauna aromaterapeutyczna. W tym przypadku mieszankę olejków eterycznych z wodą stosować możemy w dwojaki sposób. Można umieścić sporządzoną uprzednio mieszankę w pojemniku zawieszonym nad źródłem ogrzewania co powoduje jej odparowywanie, bądź polewać nią nagrzane kamienie umieszczone na piecu kominka. Mieszankę sporządzamy z 5-10 kropli olejku na szklankę wody. Należy uważać by samego olejku nie wylać na elementy grzejne sauny, gdyż olejki i ich mieszanki są łatwopalne. Przy schorzeniach dróg oddechowych, najbardziej klasyczna inhalacja, stosowana już od wielu wieków, polega na wlaniu paru kropel olejku do miski z wrzącą wodą, nachyleniu się nad nią i przykryciu głowy i ręcznikiem. Wdychane wówczas opary stają się bardziej intensywne. Zapewne wielu pamięta podobne inhalacje na bazie wywaru z ziół. Najbardziej zaś łagodzącą formą inhalacji jest np. nakrapianie chusteczki mieszanką olejków i umieszczenie jej w pobliżu osoby podlegającej terapii. Olejki eteryczne mogą być też wchłaniane poprzez skórę ludzką w czasie kąpieli. Po uprzednim umyciu ciała np. pod prysznicem, przygotowujemy kąpiel w wannie. Do ciepłej (niegorącej) wody dodajemy mieszankę olejków 10-15 kropli, następnie zanurzamy w niej ciało na okres 15-30 minut (nie mniej niż 10 minut). Po kąpieli można wytrzeć ciało ręcznikiem, ale nie spłukiwać, najlepiej pozwolić na samowyschnięcie. Możemy też stosować miejscową kąpiel aromaterapeutyczną poprzez okładanie wybranych części ciała kompresami. Ręcznik, watę, gazę – nasączamy roztworem (5 kropli olejku na 100 g wody) i przykładamy do wybranego miejsca na ciele. Kompresy takie stosuje się nawet do dwóch godzin, w między czasie powtórnie nasączając go przygotowaną mieszanką roztworu. Należy pamiętać, że na różne bóle stosuje się różne rodzaje mieszanek jak i kompresy ciepłe i zimne np. przy bólach reumatycznych, mięśniowych, artretycznych kompresy stosuje się wręcz gorące, natomiast przy bólach głowy, nadwyrężeniach stawów, ścięgien kompresy powinny być chłodne a nawet zimne. Kompresy okłada się folią, na to szalik najlepiej wełniany w celu utrzymania temperatury. Mieszankę olejków eterycznych można używać również do płukania gardła. Stosuje się wówczas 3-4 kropli olejku na 100 ml ciepłej wody, którą płuczemy gardło lub jamę ustną – jest to tzw. płukanka. Z olejków eterycznych można też sporządzić preparat służący do masażu aromaterapeutycznego. W tym celu mieszamy olej roślinny z mieszankami olejków eterycznych proporcji 50 ml do 15-30 kropel. Zaleca się stosowanie bezwonnych, kosmetycznych olejków roślinnych jak np. oleju z nasion winogron, oleju ze słodkich migdałów. Można do nich dodawać pielęgnacyjne oleje kosmetyczne. Nie zaleca się mieszanek olejowych z tzw. olejów uniwersalnych. Masaż aromaterapeutyczny całego ciała wykonuje się techniką delikatnego „głaskania” zawsze w kierunku serca. Również masaże miejscowe wykonywane winny być w tym samym kierunku. Przygotowany roztwór do masażu należy przechowywać w ciemnych, szczelnie zamkniętych butelkach, w chłodnym miejscu np. w lodówce, ale nie dłużej niż 3 m-ce. Przed każdym użyciem należy dobrze wstrząsnąć pojemnikiem przygotowaną mieszanką.

Należy pamiętać, że w żadnym przypadku nie wolno stosować nierozcieńczonych olejków eterycznych bezpośrednio na skórę. W aromaterapii stosuje się około 70-ciu olejków eterycznych. Opisanie ich wszystkich, ich właściwości, możliwości stosowania jest ze względów technicznych na łamach tego kwartalnika niemożliwe. Dlatego ograniczę się tylko do kilku najpopularniejszych stosowanych najczęściej.

Wszystkich zaś szerzej zainteresowanych tą problematyką odsyłam do książki „Aromaterapia dla każdego” autorstwa I. Konopackiej Brud i Wł. ST. Bruda. Najczęściej stosowanymi olejkami w saunie, bo ten temat interesuje nas przede wszystkim są olejki:

• Eukaliptusowy – podstawowe zastosowanie ma przy infekcji górnych dróg oddechowych. Właściwości olejku – przeciwmikrobowy, łagodnie pobudzający, przeciwbólowy, chroni zęby przed próchnicą – stosowany do płukanek. Nie należy używać go równocześnie lekami homeopatycznymi.
• Gereniowy – właściwości olejku – przeciwdrobnoustrojowy, łagodzi emocje i zmienne stany psychiczne. Wskazania: cellulite, otyłość, depresje, napięcia nerwowe, zaburzenia seksualne, nerwobóle, menopauza, bóle menstruacyjne, cukrzyca, zaburzenia w krążeniu, grypy, przeziębienia, zaburzenia gastryczne, infekcje skóry, suche egzemy, przetłuszczenia, łupież, wrzody, rany.
• Lawendowy – właściwości olejku – silny antyseptyk, uspakajający, obniża ciśnienie krwi, reguluje gospodarkę płynami. Wskazania: depresje, lęki, zmęczenie, ociężałość umysłowa, napięcia nerwowe, bezsenność, zdenerwowanie, bóle reumatyczne, mięśniowe, problemy menopauzy, nieregularna menstruacja, nadciśnienie, otyłość, żylaki, suchy łupież, wypadanie włosów, stany zapalne zatok, gardła i skóry. Nie należy go stosować w czasie ciąży.
• Melisowy – właściwości – kojące i uspakajające, łagodnie nasenny, obniża ciśnienie krwi, uspakaja pracę serca, reguluje menstruacje, pomaga przy zaburzeniach gastrycznych i antyseptyczny. Wskazania: bezsenność, histeria, silne napięcia nerwowe, skutki szoku, lęki, migreny, arytmia, nadciśnienie, problemy menopauzy i menstruacyjne, zaburzenia gastryczne, infekcje bakteryjne, grzybice skóry, egzemy, użądlenia owadów. Nie zalecany w czasie ciąży.
• Różany – właściwości – antyseptyk, uspakajający, obniża ciśnienie krwi, reguluje pracę serca, oczyszcza i odmładza skórę, reguluje menstruacje i problemy menopauzy, zmniejsza zjawisko pękania naczyń krwionośnych. Wskazania: depresje, bezsenność, koszmary senne, stres, napięcia nerwowe, stany lękowe, bóle głowy, nadciśnienie, arytmia, zaburzenia w krążeniu, nieregularna menstruacja, bezpłodność, wrzody żołądka na tle nerwicowym, obstrukcje, nudności, wymioty, infekcje, starzenie się skóry, pękanie naczyń krwionośnych, przesuszanie skóry, rany, poparzenia. Nie należy stosować w czasie ciąży.
• Sosnowy – właściwości – antyseptyczny, udrażnia drogi oddechowe, łagodnie pobudzający. Wskazania: infekcje dróg oddechowych, kaszel, bronchit, astma, grypa, zapalenie zatok, infekcja pęcherzyka i kamica, ociężałość umysłowa, problem menopauzy.

Do kąpieli w saunie rzadko stosuje się olejki, których stężenie rozrzedza się w wodzie. Najczęściej stosowane są już w formie rozrzedzonej i stanowią ich pochodne pod nazwą koncentratów zapachowych do saun. Właściwości zachowują takie same, jedynie mieszanki sporządza się w innych proporcjach. Gdy czystego olejku na szklankę wody w celu polania rozgrzanych kamieni w saunie starczało 5 kropel, to koncentraty zapachowe stosuje się przeważnie w ilości od 5 do 15 ml na 1 litr wody. Są one jednak bardziej praktyczne w stosowaniu, przede wszystkim w saunach publicznych. Olejki zaś bardziej przydatne są do stosowania masaży i w warunkach domowych.

Jacek Domagalski

Artykuł ukazał sie pierwotnie w czasopiśmie Polskiego Związku Saunowego SAUNA.

Artykuł opracowano na podstawie książek dr I. Konopackiej Brud i dr Wł. ST. Bruda – „Pachnąca apteka – tajemnice aromaterapii” i „Aromaterapia dla każdego”